برنج در ایران از نقش آفرینی در اقتصاد ملی تا جایگاه منطقه ای و جهانی مرکز املاک: «برنج» به عنوان یکی از مهم ترین محصولات کشاورزی در ایران، نقشی کلیدی در اقتصاد، فرهنگ و اشتغال کشور ایفاء می کند. سالانه بالاتر از 2 میلیون تن برنج در کشور تولید می شود و با مصرف سرانه ی 40 کیلوگرم برای هر ایرانی، برنج همچنان یکی از غلات اصلی در رژیم غذایی ایرانیان محسوب می شود. با وجود تولید داخلی، ایران همچنان به واردات برنج نیاز دارد و سالانه حدود 1 میلیون تن برنج وارد میکند. این گزارش به بررسی ابعاد مختلف تولید، مصرف، صادرات و نقش نهادهای علمی در ارتقای تولید این محصول پرداخته است. به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، «برنج» یکی از قدیمی ترین غلات جهان است که قدمت کشت آن به بیشتر از ۵ هزار سال پیش در چین بازمی گردد. به مرور زمان، این محصول به سایر کشورهای آسیایی مانند هند و ژاپن گسترش یافت و در این مناطق بعنوان غذای اصلی شناخته شد. این محصول به علت نقش حیاتی اش در تأمین مواد غذایی و اهمیت فرهنگی و مذهبی، به بخش های دیگری از جهان هم راه پیدا کرد و در کشورهای مختلف به شیوه های متنوعی کشت و مصرف شد. برنج، بخش اصلی سفره ایرانیان در ایران، شواهد تاریخی نشان داده است که برنج از دوران ساسانیان در مناطق شمالی کشور کشت می شده است. وجود شرایط آب وهوایی مناسب و منابع آبی غنی در استانهای شمالی مانند گیلان و مازندران سبب شد که کشت برنج در این مناطق رواج پیدا کند. با گسترش تولید برنج در دوره های بعدی، این محصول به یکی از مواد غذایی اصلی در رژیم غذایی ایرانی ها تبدیل شد. در دوران صفویه، تجارت برنج بین استان ها و حتی کشورهای همجوار توسعه یافت و اهمیت بیشتری پیدا کرد. مصرف برنج در ایران از لحاظ فرهنگی هم حائز اهمیت می باشد، چونکه بعنوان غذای اصلی در وعده های غذایی و مراسم های مختلف استفاده می شود. انواع مختلفی از برنج مانند طارم، هاشمی، صدری و دُم سیاه با خصوصیت های عطری و طعمی متفاوت تولید می شوند که نشان دهنده ی تنوع و اهمیت این محصول در ایران است. این محصول به علت خواص غذایی بالا و جایگاه ویژه در سفره های ایرانی، همچنان یکی از پرمصرف ترین غلات کشور به حساب می آید. میزان سطح زیرکشت برنج در ایران سطح زیرکشت برنج در ایران به علل مختلفی همچون شرایط اقلیمی، منابع آبی و سیاست های دولتی، متغیر است. در سالهای اخیر، سطح زیر کشت برنج بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار هکتار در نوسان بوده است. این میزان با عنایت به نیاز کشور و همینطور محدودیت های آبی در بعضی استان ها تغییر یافته است. تلاش هایی برای مدیریت بهتر منابع آبی و توسعه روش های کشاورزی پایدار در استانهای شمالی صورت گرفته است تا از بهره وری بهتری برخوردار شوند. استان های مازندران و گیلان بیشترین سهم از سطح زیر کشت برنج را به خود اختصاص داده اند و بیشتر از ۶۰ درصد از کل تولید برنج ایران را دربر می گیرند. این دو استان به علت شرایط مساعد جغرافیایی و برخورداری از منابع آبی فراوان، ظرفیت بالایی در تولید برنج دارند. استان گلستان هم با استفاده از فناوری های نوین کشت و بهره گیری از روش های علمی، سهم قابل توجهی از تولید برنج کشور را به خود مختص کرده است. در دیگر استان ها مانند خوزستان و فارس، که در گذشته هم کشت برنج انجام می شد، به علت بحران های آبی و کاهش منابع آب زیرزمینی، سطح زیر کشت کاسته شده یا متوقف شده است. به همین دلیل، تمرکز سیاست های کشاورزی بر کاهش مصرف آب و استفاده از بذرهای مقاوم به خشکی قرار گرفته است تا تولید در مناطق با شرایط آبی محدود، همچنان پایدار بماند. استان های دارای ظرفیت فعال و رتبه هر استان در تولید برنج مازندران، بعنوان قطب تولید برنج کشور، با تولید بیشتر از ۱.۵ میلیون تن در سال، رتبه ی اول تولید برنج در ایران را دارد. این استان به علت وجود منابع آبی پایدار مانند رودخانه های پرآب و استفاده از شیوه های نوین کشاورزی، بالاترین سطح زیر کشت و تولید برنج را در اختیار دارد. شهرستان های مختلف مازندران مانند آمل و بابل بعنوان مراکز مهم تولید برنج شناخته می شوند و در این مناطق، کشاورزان با استفاده از تجربیات نسل به نسل، به کشت این محصول اشتغال دارند. استان گیلان با تولید سالانه حدود ۹۰۰ هزار تن برنج، در رتبه ی دوم تولید برنج در ایران قرار دارد. گیلان به علت داشتن زمینهای حاصلخیز و بهره گیری از سیستم های آبیاری سنتی و مدرن، اهمیت بالای ی در تأمین برنج کشور ایفا می کند. شهرستان هایی مانند لاهیجان و رشت، بعنوان مراکز مهم کشت برنج در این استان شناخته می شوند. روش های کشت در این مناطق بیشتر به شکل سنتی بوده اما استفاده از فناوری های نوین هم رو به گسترش است. استان گلستان با داشتن زمینهای وسیع و استفاده از تکنولوژی های مدرن، در رتبه ی سوم تولید برنج کشور قرار دارد. این استان با استفاده از روش های نوین کشت و استفاده از بذرهای مقاوم و پرمحصول، توانسته سهم قابل توجهی در تولید برنج داشته باشد. باآنکه در سالهای اخیر با مشکلاتی مانند کاهش منابع آبی روبه رو بوده است، اما اقدامات مؤثری در جهت بهبود وضعیت تولید و حفظ سطح زیر کشت انجام شده است. میزان تولید سالانه، میزان مصرف داخلی و میزان صادرات تولید سالانه ی برنج در ایران بین ۲ تا ۲.۵ میلیون تن متغیر است. این میزان تولید با عنایت به شرایط آب وهوایی، استفاده از روش های نوین کشاورزی و تغییرات در سیاست های کشاورزی کشور، تغییر می کند. میزان تولید فعلی برنج تا حدودی نیاز داخلی کشور را تأمین می کند، اما به علت رشد جمعیت و مصرف بالای سرانه برنج، احتیاج به واردات برای تأمین کمبودها وجود دارد. مصرف سرانه ی برنج در ایران به صورت متوسط بین ۴۰ تا ۴۵ کیلوگرم در سال است که این میزان نشان دهنده ی اهمیت برنج در رژیم غذایی ایرانی ها است. کل میزان مصرف داخلی کشور حدود ۳ تا ۳.۲ میلیون تن برآورد می شود. با این حساب، احتیاج به واردات برنج برای تأمین کسری موجود، مشهود است و بیشتر واردات برنج از کشورهای هند و پاکستان صورت می گیرد. صادرات برنج ایرانی به علت تقاضای بالا در داخل و کیفیت برتر، محدود است. هرچند که برخی از ارقام برنج ایرانی مانند طارم و هاشمی به علت عطر و طعم ویژه، در بازارهای بین المللی مورد استقبال قرار می گیرند و به کشورهای همسایه مانند عراق، کویت و امارات متحده عربی صادر می شوند. نقش و جایگاه برنج در ارزآوری یا پیشگیری از ارزبری با عنایت به اینکه تولید داخلی برنج به صورت کامل پاسخگوی نیاز مصرفی کشور نیست، واردات برنج یکی از هزینه های ارزی کشور به شمار می آید. ایران سالانه حدود ۱ میلیون تن برنج وارد می نماید که بخش عمده ای از آن از کشورهای هند و پاکستان تأمین می شود. این واردات به علت ارزش بالا و نیاز داخلی کشور، تاثیر قابل توجهی بر تراز تجاری و میزان ارز خارج شده از کشور دارد. افزایش قیمت جهانی برنج هم می تواند به افزایش هزینه های ارزی ایران منجر شود. در مقابل، توسعه‌ی تولید داخلی برنج و استفاده از روش های نوین کشاورزی و بذرهای اصلاح شده که نیاز کمتری به آب دارند، می تواند به کاهش احتیاج به واردات کمک نماید. این اقدام، علاوه بر کاهش هزینه های ارزی، از خروج ارز از کشور جلوگیری کرده و به پایداری اقتصاد کشاورزی کمک می نماید. سیاست های دولت در این خصوص شامل پشتیبانی از کشاورزان، عرضه تسهیلات مالی و تشویق به تولید پایدار می باشد. باآنکه صادرات برنج ایرانی به علت مصرف بالای داخلی، محدود است، اما می تواند بعنوان منبعی برای ارزآوری مورد توجه قرار گیرد. ارقام با کیفیت و برتر برنج ایرانی مانند طارم و هاشمی که در بازارهای بین المللی شهرت دارند، پتانسیل جذب مشتریان در خارج از کشور را دارند. صادرات محدود این محصولات به کشورهای همسایه و حاشیه خلیج فارس می تواند نقش مثبتی در ارزآوری داشته باشد و درآمد کشاورزان را افزایش دهد. تعداد جمعیت شاغل در حوزه ی تولید، فرآوری، خرید و فروش و صادرات برنج برنج کاری یکی از فعالیتهای اصلی کشاورزی در استانهای شمالی ایران به حساب می آید و به علت روند پیچیده ی کاشت، داشت و برداشت، تعداد زیادی از مردم در این حوزه اشتغال دارند. بر مبنای آمارهای موجود، حدود ۱۰۰ هزار خانوار کشاورز به شکل مستقیم در کشت برنج در استانهای شمالی مشغول هستند. این افراد به کشاورزی برنج بعنوان منبع اصلی درآمد خود اتکاء دارند و مهارت های کشت و تولید این محصول را به شکل سنتی و تجربی کسب کرده اند. علاوه بر کشاورزان، صنایع در رابطه با فرآوری برنج هم اشتغال زایی زیادی بوجود آورده اند. کارخانجات شالی کوبی، بسته بندی و فرآوری برنج که در استانهای تولیدکننده مستقر هستند، هزاران نفر را به صورت مستقیم و غیرمستقیم در قسمت های مختلف فرآوری و توزیع به کار گرفته اند. این صنایع با عنایت به احتیاج به نیروی کار فصلی، فرصتی برای اشتغال موقت در مناطق تولیدی فراهم می کنند. حوزه خرید و فروش و صادرات هم سهم مهمی در اشتغال زایی دارد. خیلی از کارگران و فروشندگان در بازارهای محلی و ملی در زمینه خرید و فروش برنج فعالیت دارند. این افراد، از مغازه داران محلی تا شرکتهای تجاری بزرگ، نقش مهمی در زنجیره ی تأمین برنج ایفاء می کنند. باآنکه صادرات برنج محدود است، اما وجود این فرایند هم به ایجاد فرصت های شغلی در زمینه ی بسته بندی و امور تجاری مرتبط کمک کرده است. جایگاه ایران در منطقه و جهان در حوزه ی تولید و صادرات برنج ایران در مقایسه با کشورهای برتر تولیدکننده ی برنج مانند چین، هند، تایلند و ویتنام، جایگاه متوسطی دارد. این کشورها با تولید صدها میلیون تن برنج در سال، علاوه بر تأمین نیازهای داخلی، سهم عمده ای در صادرات جهانی دارند. در حالیکه ایران با تولید حدود ۲ تا ۲.۵ میلیون تن، تنها نیاز داخلی خویش را تأمین می کند و به صادرات بسیار محدودی می پردازد. این محدودیت به علت مصرف بالای سرانه و اولویت تأمین نیاز داخلی است. در منطقه ی خاورمیانه، ایران یکی از تولیدکنندگان بزرگ برنج است، اما در مقایسه با کشورهای صادرکننده مانند پاکستان، که سالانه چندین میلیون تن برنج صادراتی دارد، توان رقابتی کمتری دارد. دلیل این امر به طور عمده به مصرف بالای داخلی و عدم تمرکز بر تولید ارقام صادراتی بازمی گردد. با این وجود، برنج ایرانی به علت کیفیت بالا و عطر و طعم خاص خود، مورد توجه مشتریان خارجی قرار دارد. برای افزایش جایگاه ایران در تولید و صادرات برنج، سرمایه گذاری در بهبود روش های کشاورزی و توسعه‌ی بذرهای مقاوم تر و پرمحصول ضروری می باشد. استفاده از فناوری های نوین و پشتیبانی از کشاورزان در جهت تولید بیشتر و بهتر، می تواند به افزایش سهم ایران در بازارهای بین المللی کمک نماید. تمرکز بر تولید ارقام با کیفیت و بازاریابی مناسب، راهی برای بهبود جایگاه ایران در بازار جهانی برنج خواهد بود. کارکرد نهادهای علمی و پژوهشی در ارتقاء تولید برنج مؤسسات علمی و پژوهشی نقش اساسی در بهبود تولید برنج و ارتقاء کیفیت آن در ایران ایفاء می کنند. مرکز تحقیقات برنج کشور یکی از نهادهای برجسته ای است که با اجرای پروژه های علمی در زمینه ی اصلاح بذر و توسعه‌ی ارقام مقاوم به خشکی و بیماری ها، توانسته بهره وری تولید برنج را افزایش دهد. این مرکز با همکاری دانشگاه های کشاورزی و پژوهشکده های مختلف، تحقیقات جامعی در زمینه های مختلف کشاورزی انجام می دهد که نتیجه ی آن به کشاورزان عرضه می شود. استفاده از بذرهای اصلاح شده که مقاوم تر به کم آبی و بیماری ها هستند، یکی از نتایج مثبت این تحقیقات بوده است. کشاورزان با استفاده از این بذرها توانسته اند تولید خویش را افزایش داده، در عین حال مصرف آب را کاهش دهند. این اقدام، بخصوص در مناطقی که با کمبود منابع آبی مواجهند، تاثیر بسزایی در پایداری تولید داشته است. روش های جدید آبیاری مانند آبیاری هوشمند هم به کمک این نهادها، توسعه یافته و به کشاورزان آموزش داده شده است. نهادهای علمی همینطور در زمینه ی آموزش و ترویج روشهای فنی نوین به کشاورزان، فعالیتهای مؤثری داشته اند. برگزاری دوره های آموزشی، کارگاه ها و برنامه های ترویجی توسط این مؤسسات، سطح آگاهی کشاورزان را افزایش داده و به افزایش بهره وری کمک کرده است. این همکاری نزدیک بین مراکز تحقیقاتی و کشاورزان، سبب شده تا تکنولوژی های نوین به سرعت در مزارع اعمال شود و بهره وری کشاورزی بهبود یابد. با توجه به مطالب فوق، «برنج» یکی از محصولات مهم کشاورزی ایران است که سالانه بیشتر از ۲ میلیون تن تولید می شود و مصرف سرانه ی آن در کشور حدود ۴۰ کیلوگرم است. با وجود تولیدات داخلی، ایران همچنان به واردات سالانه حدود ۱ میلیون تن برنج نیاز دارد که فشار اقتصادی به کشور وارد می نماید. ایران در منطقه ی خاورمیانه جایگاه مهمی در تولید برنج دارد، اما در مقایسه با کشورهای بزرگ تولیدکننده، سهم صادراتی محدودی دارد. با بهبود روش های کشاورزی و توسعه‌ی بذرهای مقاوم، ایران می تواند به کاهش وابستگی به واردات و افزایش صادرات این محصول کمک نماید. منبع: مركز املاك 0.0 / 5 46 1403/08/27 09:30:39 تگهای خبر: استان , افزایش قیمت , تسهیلات , توسعه این پست مرکز املاک را می پسندید؟ (0) (0) X تازه ترین مطالب مرتبط جلوگیری از واردات فیلترهای هپا با محصول نانویی دانش بنیان ها تشخیص همزمان 20 نوع ویروس در یک ساعت با لابراتوار روی تراشه تولید انبوه مارک لباس و جیبیتز استیکر کراکس اسلامی وارد رفسنجان شد نظرات بینندگان در مورد این مطلب نظر شما در مورد این مطلب نام: ایمیل: نظر: سوال: = ۴ بعلاوه ۴